The Sound of Silence van Simon & Garfunkel is een extreem krachtig sociaal statement dat aangeeft dat stiltebeoefening niet hetzelfde is dan het wijdverbreide angstige stilzwijgen in de maatschappij. Integendeel, even stilte nemen, leidt vaak tot duidelijke focus, waardoor de juiste woorden om gevat jouw stem te laten horen kunnen opborrelen.

Je kent dit deuntje waarschijnlijk wel en geniet van het ontspannende, rustgevende ritme, maar het is mogelijk dat je nooit de tijd hebt genomen om de diepe betekenis ervan volledig uit te pluizen en te internaliseren. In deze blog zal ik proberen precies dat te doen. Ook zal ik aangeven waarom dit nummer kan worden gelezen als een extreem krachtig sociaal statement.

The Sound of Silence, als tekst, is zeker opgeborreld in een moment van stilte. Dat voel je gewoon aan de diepte van de zinnen en de figuurlijke taal die gebruikt wordt. Laten we proberen om de tekst te interpreteren en beginnen bij een uitleg van Art Garfunkel zelf: “Dit is een lied over het onvermogen van mensen om met elkaar te communiceren”.

Hello darkness, my old friend
I’ve come to talk with you again
Because a vision softly creeping
Left its seeds while I was sleeping
And the vision that was planted in my brain
Still remains within the sound of silence

Vanaf het eerste vers: “Hallo duisternis, mijn oude vriend / ik kom weer met je praten.” Lijkt het alsof de auteur niemand heeft om mee te praten, behalve het duister, aan wie hij, bijna als een bekentenis, vertelt over een droom die hij had.

In restless dreams, I walked alone
Narrow streets of cobblestone
‘Neath the halo of a street lamp
I turned my collar to the cold and damp
When my eyes were stabbed by the flash of a neon light
That split the night, and touched the sound of silence

Het eerste thema van het ‘visioen’ is eenzaamheid: de verteller merkt dat hij alleen op een smal pad loopt, wanneer de koude nacht plotseling wordt verlicht door de flits van een neonlicht; hij wordt erdoor verblind en ons wordt verteld dat de glans ijzig, naakt en onnatuurlijk is. De neon straalt een idee van koude moderniteit uit en dient als symbool voor de huidige industriële samenleving, die de traditionele warmte van de open haard, drager van gemeenschap en saamhorigheid, heeft vervangen door de onpersoonlijkheid van kunstlicht.

And in the naked light I saw
Ten thousand people, maybe more
People talking without speaking
People hearing without listening
People writing songs that voices never share
And no one dared
Disturb the sound of silence

Het derde couplet is waarschijnlijk de sleutel van het lied, evenals de kern van Simons visioen. Het licht onthult een veelvoud aan mensen, waarschijnlijk bedoeld om de mensheid als geheel te vertegenwoordigen. Ze handelen in zijn ogen niet normaal: hun acties zijn zinloos, ze lijken machteloos en vervreemd. De auteur realiseert zich dat mensen maar al te vaak met elkaar praten zonder echt iets te communiceren: praten zonder te spreken en horen zonder te luisteren klinken als een oxymora, maar het zijn in plaats daarvan zorgvuldig gekozen uitdrukkingen, een hint naar de zinloosheid van de meeste persoonlijke interacties de dag van vandaag.

Het valt niet te ontkennen dat de samenleving waarin we leven ons ertoe aanzet hectische, stressvolle levens te leiden. Wat leidt tot een patroon van zelfingenomenheid en onthechting. De meesten van ons maken alleen oppervlakkige praatjes tmet vreemden, waar we niet om geven. Bedenk hoe zeldzaam het is om een diep, oprecht gesprek met iemand te hebben; hoe opwindend vreemd het is om echt contact te maken met iemand, om ervaringen en meningen uit te wisselen zonder in clichés te vervallen, en nog belangrijker zonder de dwingende behoefte te voelen om op je telefoon te kijken! In deze omstandigheden dreigen de menselijke gevoeligheid en creativiteit verloren te gaan, ook uit angst om ons ware zelf aan de wereld te onthullen.

In Simons droom schrijven mensen liedjes die stemmen nooit delen. In eenzaamheid en onmededeelbaarheid verwelkt kunst, omdat we niemand hebben om het mee te delen. We zijn immers doodsbang om niet geaccepteerd te worden als we wel onze creatieve stem zouden gebruiken. Deze lijn zou ook een kritiek kunnen zijn op de hedendaagse muziek- en culturele industrie, die alleen promoot wat door producers als ’trendy’ wordt beschouwd, en het creatieve talent van de artiesten aan banden legt: een terugkerend onderwerp in Simons werk.

Het onvermogen om gevoelens, ideeën en kunst te delen, betekent ook dat we ongevoelig worden voor het kwaad om ons heen. We zijn niet langer in staat om onze stem te verheffen tegen wreedheid en onrecht. Niemand durft het geluid van stilte te verstoren, wat betekent dat niemand de moed of de kracht heeft om ‘de boot te laten schommelen’ door de status-quo in twijfel te trekken. Stilte wordt dus niet gekarakteriseerd als iets positiefs en vredigs, maar als een vijand die moet worden bestreden om van onze morele verdoving af te komen en een soort van eenheid en saamhorigheid te herwinnen. Als we niets doen, als we zwijgen, laten we toe en maken we alles mogelijk wat verkeerd is in onze samenleving, terwijl we in plaats daarvan zouden moeten opstaan en het aan de kaak stellen.

De songwriter begint het volgende couplet met een wake-up call:

“Fools”, said I, “You do not know
Silence like a cancer grows
Hear my words that I might teach you
Take my arms that I might reach you”

De auteur probeert de mensen in zijn droom – en zijn luisteraars – te waarschuwen voor de gevaren van non-communicatie: hij vergelijkt stilte met een tumor die zich meedogenloos door de samenleving verspreidt en die hem uiteindelijk alles verteerd. Vervolgens nodigt hij de mensen uit om naar zijn leiding te luisteren en biedt ze zijn armen aan, bijna alsof hij ze fysiek van hun ‘ziekte’ wil redden. Maar alles is tevergeefs: zijn kreet blijft ongehoord, valt als stille regendruppels neer en verdwaalt in de oorverdovende stilte.

In dit vers komt alle jeugdige frustratie van Simon aan het licht: hij voelt zich onbegrepen en niet gewaardeerd; hij realiseert zich dat de meeste mensen niet gemakkelijk uit hun verlamming worden geschud, en de afwijkende stemmen worden vaak gedempt door onverschilligheid.

And the people bowed and prayed
To the neon god they made
And the sign flashed out its warning
In the words that it was forming
And the sign said:
“The words of the prophets are
Written on the subway walls
And tenement halls
And whispered in the sound of silence”

Het vijfde en laatste couplet – dat tevens het langste is – bevat een felle aanval op het moderne consumentisme. De mensen verafgoden het neonbord dat ze zelf hebben gemaakt en aanbidden het als een god; de auteur wil laten zien hoe moderne mensen zich hebben bekeerd tot een nieuwe religie, wiens heilige koeien geld, uiterlijk en glanzende nutteloosheid zijn. De dienaars en profeten van de nieuwe god zijn duidelijk de reclame-industrie, die elke hoek van de steden bedekt met billboards, terwijl advertenties en commercials worden gefluisterd in het geluid van stilte en het enige hoorbare geluid mensen hersenspoelt om dingen te kopen, die ze niet echt nodig hebben.

Samenvattend is de kernboodschap van The Sound of Silence dat we nooit stil hoeven te zijn en niet bang moeten zijn om ons uit te spreken, zowel in ons persoonlijke als in ons sociale leven. De weg naar een betere samenleving loopt via effectieve communicatie, die essentieel is om de aandacht te vestigen op onze behoeften en om gerechtigheid en fatsoen voor iedereen te eisen. Om dit te bereiken, moeten we voorzichtig zijn met alles wat ons kan vervreemden, waardoor we onszelf alleen als individuen zien in plaats van als leden van een wereldwijde gemeenschap. In een notendop, dit nummer herinnert ons eraan om de neongoden te vermijden waar ons dagelijks leven mee bezaaid is, omdat het ons kan verleiden tot egoïsme en onverschilligheid.

Interessant om hier even in stilte over na te mijmeren, niet?